Terminal dla Początkujących (tłum.)

Jest to artykuł opublikowany po francusku na stronie MacBidouille, jest tylko krótkie wprowadzenie do Terminala, zdaje sobie sprawę, że wielu funkcji tu nie ma, a mogłyby być. Nie jestem jednak autorem tego artykułu, tylko tłumaczem. Wszystkich zainteresowanych dalszą eksploracją funkcji terminala odsyłam do google. Jest tego mnóstwo, tylko po angielsku.
Wszelkie uwagi są mile widziane!!!… Jeśli ktoś zechce, to możemy powiększyć ten artykuł.
Mam nadzeję, że wszystko będzie dla was zrozumiałe.
————————————————–

Terminal dla Początkujących.

Terminal. Co to jest?

Terminal ujrzał światło dzienne wraz z systemem Mac os x. Jest to program który otwiera powłokę; tłumacz poleceń, sposób komunikacji pomiędzy użytkownikiem a Unixem w Mac OS X.
Uwaga terminal jest narzędziem bardzo potężnym, źle przeprowadzona operacja może wywołać nieodwracalne skutki, jak np.; wymazanie plików itp.

Terminal. Do czego to służy?

Terminal jest bardzo wszechstronny, może wykonać mnóstwo rzeczy, w tym artykule zobaczymy kilka z jego funkcji; obsługa plików (usuwanie, poruszanie się po dysku etc…), edycja plików tesktowych, aż do pomocy rónych programów, których używa się w terminalu; istnieje bowiem tysiące aplikacji kompatybilnych z Mac OS X'em pochodzących ze świata Unix. A jaki interes ma w tym Finder? terminal pozwala zautomatyzować pewne zadania, ale przede wszystkim, wykonywać polecenia na odległość, administrować server z innego miejsca, ale przed tym wszystkim należy wiedzieć jak to funkcjonuje.
Najpierw otwórzmy terminal.

program Terminal znajduje się w folderze Aplikacje/Narzędzia (/Applications/Utilities/), gdy go uruchomicie, pojawi się okna z powłoką (istenieje wiele powłok, każda ma swoją właściwość, standardową powłoką w shellu jest bash).

(kolory ustawia się w ustawieniach (preferences) terminala, nawet jeśli mój terminal jest zielonoczarny, to nadal jest taki sam jak Twój)

Ostatnia linia nazywa się promt, to w tym miejscu wprowadzamy polecenia, aby je wykonać należy wcisnąć klawisz "enter"promt wygląda tak;

<nazwakomputera>:<miejscegdziejesteś> <login>$

Na obrazku komputer nazywa się Arthur, ~ odpowiada folderowi w domu (home) użytkownika ( znak ~ kryje się pod skrótem klawiatury option+n), a użytkownikiem jest Arthur.
Zaczniemy poprzez podstawowe komendy terminala, takie jak poruszanie się w katalogach, usuwanie plików etc.

Obsługa plików

Najpierw spójrzmy jak są zorganizowane pliki na Mac OS X; dysk ( / ) jest najniżej, znajdują się w nim pliki/foldery takie jak System, Użytkownicy (Users) itd.
Inne woluminy (Volumes)(dyski CD, partycje) są dostępne w folderze Volumes u źródła dysku startowego.
W ścieżce dostępu różne foldery oddzielone są od siebie ( / ), w ten sposób że a/b oznacza folder b znajdujący się wewnątrz folderu a.

Podstawowe polecenia;

Pokaż bieżący folder; pwd
Składnia; pwd

Polecenie pwd pokazuje ścieżkę dostępu do miejsca w którym akurat się znajdujęcie począwszy od dysku.

Wyświetl zawartość katalogu bieżącego; ls
Składnia; ls <-option> <folder>

polecenie ls pozwala wyświetlić zawrtość katalogu, w którym akurat przebywamy, ls przedstawia pliki widzialne. Istnieje kilka opcji dla polecenia ls;
-a; wyświetlić pliki widzialnie i niewidzialne. np; "ls -a /" aby wyświetlić wszystkie pliki znajdujące się na dysku startowym.
-l; lista kompletna, z rozmiarami plików, ich zezwoleniami, właścicielami etc.

uwaga; podczas polecenia "ls -a". widzimy pliki "." "..", odpowiadają one, pierwszy folderowi biężącemu, drugi folderowi nadrzędnemu. A więc polecenie "ls .." wyświetli pliku z folderu nadrzędnego.

Przemieszczanie się; cd
składnia; cd <folder>

Polecenie cd pozwala na przemieszczanie się wśród folderów.
np.; "cd /", ażeby przejść na dysk startowy, "cd /Users/", aby przejść do folderu Użytkownicy, albo "cd Desktop", aby przejść na pulpit.

Usuwanie pliku; rm
Składnia; rm <-option> plik

Polecenie rm pozwala usunąć plik, wraz z opcją -r, pozwala usunąć katalog.
np.; "rm Desktop/morceau.mp3 usuwa plik morceau,mp3 z waszego pulpitu.

UWAGA; polecenie rm jest nieodwracalne, więc używajcie go ostrożnie! np. "rm -r ~" usunie wszystkie pliki z waszego katalogu użytkownika i nie będzie możliwe odzyskanie plików!!!

Przeniesienie pliku; mv
Składnia; mv <plik> <cel>

To polecenie pozwala na przeniesienie pliku.
Np; "mv fichier.txt ~Desktop/" przenosi plik txt z folderu w którym aktualnie się znajdujesz na Twój pulpit.

Uwaga; Polecenie mv pozwala także zmienić nazwę pliku, czy katalogu
Składnia; mv <plik> <nowa nazwa>

Np; "mv dossier1 dossier 2" zmieni nazwę dossier1 na dossier2

kopiowanie pliku; cp
składnia; cp <-options> <plik> <cel>

To polecenie pozwala na skopiowanie pliku.
Np; "cp fichier.txt fichier2.txt" plik fichier,txt zostanie skopiowany i nazwany fichier2.txt
opcja -r pozwala skopiować folder, np: "cp -r dossier dossier2"

Tworzenie katalogu; mkdir
Składnia; mkdir <nazwa katalogu>

Polecenie to pozwala na utworzenie nowego folderu w folderze, w którym się właśnie znajdujesz.
Np; "mkdir toto" aby utworzyć katalog o nazwie toto

Teraz możecie się poruszać po waszym dysku, kasować, przenosić i tworzyć katalogie, poznawać zawrtość poczególnych katalogów. Spójrzmy teraz na zezwolenia (permissions) i użytkowników(Users).

Jak wiecie, mac os x jest systemem na bazie Unixa, wielozadaniowym a przede wszystkim "wielo-użytkownikowym". Każdy użytkownik stanowi część grupy. Każdy plik posiada zezwolenia, można je podzielić na 3 grupy;

– prawa właściciela
– prawa groupy, do której należy właściciel
– prawa innych użytkowników

podczas gdy komenda ls -l pokazuje nam prawa plików znajdujących w folderze.

Każdy plik charakteryzuje się pewnym rodzajem kodu; x xxx xxx xxx

Pierwszy znak oznajmia czy plik jest folderem .. (tak, dla Unixa, folder jest plikiem, a kiedy się go otwiera, to się go tak naprawdę wykonuje); później następują zezwolenia;
3 zestawy x-ów odpowiadają kolejno właścicielowi, grupie użytkowników, i pozostałym
Litery "r" "w" "x" odpowiadają kolejno do prawa odczytu (read), prawa zapisu (write), oraz wykonywania (eXecute)

Uwaga!; nie można mieć wszystkich kombinacji praw, np; -w-, nie istnieje, ponieważ nie można pisać czegoś na czymś, czego nie można czytać.

Super użytkownik; root

Na pewno słyszeliście o root'ie nie wiedząc, co to jest. Root to super użytkownik w systemie Unix, posiada wszystkie prawa na komputerze, oraz na wszystkich plikach.
Standardowo, użytkownik root jest wyłączony w Mac OS X, żeby go uruchomić, starczy uruchomić NetInfo, ażeby włączyć użytkownika root i ustawić dla niego hasło.

Do czego służy root?

Użytkownik root służy do modifikacji plików systemowych, do których żaden użytkownik nie ma dostępu (jak na przykład plik konfiguracyjny Apache, aby postawić serwer Web)

Uwaga!; Aktywacja konta root nie jest potrzebne, istnieje polecenie o nazwie sudo, które pozwala wykonywać polecenia posiadając prawa roota.

Wykonywanie polecenia z prawami roota; sudo
Składnia; sudo <polecenie>

Uwaga! aby móc używać sudo, należy posiadać konto admina (sudo wymaga podania hasła przed wykonaniem polecenia)

Spójrzmy teraz na kilka poleceń i praktycznych przypadków użycia terminala.

Inne polecenia;

Ping adresu; ping
Składnia; ping <-option> <adres>

Służy do ping'u adresu ażeby wiedzieć, czy server się dobrze uruchomił.
np; "ping macbidouille.com" (aby zatrzymać ping; ctrl + c)
Opcja -c <cyfra> pozwala ograniczyć ilość ping'ów

Procesy w toku; top
Składnia; top <option>

Pozwala na zobaczenie procesów, które mają miejsce w systemie, stan CPU, zużycie pamięci, itd.

W pierwszych liniach znajdują się informacje ogólne; liczba procesów, zużycie CPU, etc.
Przejdźmy więc do linii innych procesów; można tu znaleźć wiele informacji; PID (numer procesu), następnie jego nazwa i ilość CPU który zużywa itd..

Opcja -u w poleceniu dot, procesów wskazuje te zajmujące największą ilość CPU

Zabicie procesu; kill
Składnia; kill <option> <PID>

To polecenie bardzo użyteczne, polega na zmuszeniu programu do zamknięcia.
Np; "kill 873" aby zatrzymać proces o numerze 873 (czyli według lini, chodzi o safari)

Edytor tekstu; pico
Składnia; pico <plik>

Pico jest edytorem tekstu dostarczonym wraz z Mac OS X, istnieje wiele wersji, ale pico jest najprostszy.
Kilka poleceń z pico;

ctrl + w : znajdź słowo
ctrl + x : wyłącz
ctrl + y : do góry o stronę
ctrl + v : w dół o stronę

Przy zamykaniu, pico zapyta was, czy chcecie zapisać, czy chcesz zapisać, aby potwierdzić, wciśnijcie y, a później potwierdzić klawiszem Enter nazwę pliku.

Przypadki praktyczne użycia terminala;

Jakiś program nie odpowiada, małe polecenie top, później kill, zmuszą program do zamknięcia.
=>kill <PID>

Na pulpicie znajduje się plik, którego nie można usunąć
=> sudo rm ~/Desktop/<plik do usunięcia>

Musicie edytować wasz httpd.conf który nie może być zmodyfikowany przez TextEdit.
=> sudo pico /private/etc/httpd/httpd.conf

itd…

na koniec

polecenie; man
Składnia; man <polecenie>

Man'y to podręczniki elektroniczne, które pozwalają dowiedzieć się w jaki sposób funkcjonuje dane polecenie. Podręczniki są w języku angielskim.

koniec

———————————————————-